Doczekaliśmy się właśnie 11 wersji projektu ustawy o ochronie sygnalistów. I po raz pierwszy mogę z czystym sumieniem użyć tego właśnie tytułu, bo projektodawca zdecydował się na nadanie adekwatnego tytułu, czyli właśnie „ustawa o ochronie sygnalistów” (poprzednio „ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa” inspirowany tytułem dyrektywy 2019/1937). To zmiana zdecydowanie zasługująca na aprobatę.
W dotychczasowych wersjach projektu ustawy brakowało przede wszystkim rozszerzenia katalogu obszarów zgłoszeń o prawo pracy, a to właśnie w tym obszarze dochodzi do najczęstszych zgłoszeń nieprawidłowości, w szczególności dotyczących dyskryminacji i mobbingu.
Obecnie projekt ustawy tę lukę zapełnia, pozwalając na dokonywanie zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych w tym zakresie oraz na objęcie ochroną osób zgłaszających. Na tę zmianę szczególnie czekałam, wielokrotnie podkreślając konieczność kompleksowego uregulowania ochrony osób dokonujących zgłoszeń w obszarze prawa pracy, ale nie tylko - także w zakresie korupcji i naruszenia praw człowieka.
Do najważniejszych zmian wprowadzonych w najnowszej wersji projektu ustawy należą:
▪️wprowadzenie definicji „sygnalisty”,
▪️doprecyzowanie definicji organów publicznych, ale nie ich ograniczenie,
▪️rozszerzenie katalogu obszarów zgłaszania o:
- wolności i prawa człowieka i obywatela,
- korupcję,
- handel ludźmi,
- prawo pracy
▪️określenie wysokiego dolnego progu odszkodowania za działania odwetowe do dwunastokrotności przeciętnego wynagrodzenia i dodanie prawa do zadośćuczynienia,
▪️doprecyzowanie sposobu obliczania progu 50 pracowników,
▪️określenie, że RPO poza przyjmowaniem zgłoszeń zewnętrznych będzie także rozpoznawać zgłoszenia dotyczące wolności i praw człowieka i obywatela,
▪️dodanie reguły dotyczącej rozstrzygania sporów o właściwość,
▪️wprowadzenie poradnictwa prawnego i obywatelskiego w zakresie zgłaszania naruszeń prawa,
▪️wydłużenie vacatio legis do 3 miesięcy (a przepisów dotyczących zgłoszeń zewnętrznych do 6 miesięcy).
Poprzednie wersje projektu były niezadowalające, w wielu miejscach nie spełniając wymogów dyrektywy. Obecna wersja także wymaga dopracowania, jednak zdecydowanie daje nadzieję, że prawo whistleblowingu przyniesie realną ochronę i mechanizmy, które uda się z powodzeniem wdrożyć.
Najnowsze zmiany w projekcie ustawy znajdziesz tu: https://legislacja.gov.pl/projekt/12380700/katalog/13030339#13030339
Masz pytania o jak należy spełnić wymogi dyrektywy o ochronie sygnalistów? Napisz do mnie, porozmawiajmy: monika.wieczorek@wieczorek.legal